Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna Jan Palach w październiku 1968 roku rozpoczął studia.

16 stycznia 1969 roku student Jan Palach dokonał aktu samospalenia na placu Wacława w Pradze. Protestował w ten sposób przeciwko apatii, z jaką obywatele Czechosłowacji przyjęli interwencję wojsk Układu Warszawskiego.

Rozpoczęta w sierpniu 1968 roku interwencja UW zahamowała falę reform, wprowadzonych podczas tak zwanej praskiej wiosny. Nowa ekipa rządząca przywracała pod hasłem „normalizacji” stary reżim. Społeczeństwo biernie się temu przyglądało.

Jan Palach, rozczarowany brakiem aktywnego oporu wobec agresji, chciał zmobilizować współobywateli do protestu. Zanim podjął decyzję o samospaleniu, rozważał także inne formy działania, w tym na przykład zajęcie budynku Czechosłowackiego Radia. Nie zdołał jednak przekonać innych do swojego planu.

Swoją decyzję o dokonaniu samospalenia Palach wyjaśnił w listach, wysłanych 16 stycznia rano. „W związku z, tym, że nasze narody znalazły się na skraju letargu, zdecydowaliśmy się wyrazić swój protest i w ten sposób obudzić obywateli tego kraju” – napisał. Groził też, że jeśli nic się nie zmieni, znajdą się jego naśladowcy. Choć w rzeczywistości nie był członkiem żadnej zorganizowanej grupy, jego słowa się potwierdziły – jeszcze w tym samym miesiącu podobnych aktów dokonało 10 kolejnych osób.

Palach podpalił się i przebiegł kilkadziesiąt metrów, zanim przypadkowi przechodnie zdołali ugasić płomienie. Został przewieziony do szpitala. Choć zachowywał przytomność, jego stan był krytyczny. Trzy dni później zmarł.