Najważniejsze rocznice

fot.domena publiczna W KEN działał między innymi Hugo Kołłątaj, który przeprowadził reformę Akademii Krakowskiej.

14 października 1773 roku powołano Komisję Edukacji Narodowej. Była to pierwsza w Polsce i Europie państwowa instytucja oświatowa.

KEN została utworzona na mocy uchwały sejmu Rzeczpospolitej, tego samego, który zatwierdził także I rozbiór Polski. Komisji powierzono zadanie zreformowania państwowego systemu oświaty, który dotychczas podlegał w dużym stopniu jezuitom. W obliczu rozwiązania ich zakonu w lipcu 1773 roku przez papieża Klemensa XIII potrzeba wprowadzenia nowej organizacji polskiego szkolnictwa stała się tym bardziej paląca.

Komisja przejęła majątek zlikwidowanego zakonu, zyskując dzięki temu środki do prowadzenia działalności. Była praktycznie niezależna od sejmu i Rady Nieustającej. Znajdowała się pod protektoratem króla, który wybierał jej członków. Pierwszym prezesem KEN został biskup Ignacy Massalski. Działali w niej między innymi Adam Kazimierz Czartoryski, Ignacy Potocki i Michał Poniatowski.

Dzięki KEN w Rzeczpospolitej doby rozbiorów udało się wprowadzić jednolity i hierarchiczny system szkolnictwa, zorganizowany według klucza terytorialnego, i zreformować uniwersytety. Utworzono między innymi seminaria nauczycielskie przy uczelniach wyższych, a także sieć szkół parafialnych dla chłopców. Zajęto się kształceniem domowym dziewcząt. Opracowano też kompleksowy zbiór przepisów szkolnych. Komisja w 1775 roku powołała też Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem programów i podręczników szkolnych.

Komisja działała do 1794 roku. Do dzisiaj w rocznicę jej utworzenia obchodzi się Dzień Nauczyciela.