Judyta Maria Salicka (ur. przed 9 kwietnia 1047 w Rawennie lub Mantui, zm. 14 marca po roku 1092) – królowa Węgier, księżna polska, druga żona dynastyczna Władysława I Hermana, córka cesarza Henryka III i Agnieszki, córki Wilhelma III, hrabiego Poitou i księcia Akwitanii.

W 1058 r. została zaręczona z Salomonem, świeżo koronowanym na współwładcę Węgier i przebywała odtąd na dworze węgierskim. W 1060 r., krótko przed upadkiem i śmiercią ojca Salomona, króla węgierskiego Andrzeja I, wysłano Judytę wraz z narzeczonym do Niemiec. Mieszkała w Melku, Ratyzbonie, w końcu na dworze swego brata Henryka IV. W 1063 r. wyszła za mąż za osadzonego na tronie Węgier w wyniku interwencji niemieckiej Salomona i została koronowana królową węgierska. W 1074 r. utraciła wraz z mężem koronę królewską i uciekła nim z Węgier. Przebywała głównie w Ratyzbonie. Po śmierci Salomona w 1087 r. wydana została za pośrednictwem Ottona, późniejszego biskupa Bambergu, za Władysława Hermana. Należy przypuszczać, że związek małżeński zawarto w 1088 r. Za szybkim, powtórnym zamążpójściem Judyty przemawia fakt, że zdążyła ona jeszcze urodzić Hermanowi trzy córki, których daty urodzin zamykają się w latach 1089-1092. Podczas pobytu w Polsce utrzymywała bliskie kontakty ze swym cesarskim bratem Henrykiem IV, przesyłając mu bogate dary.

Funkcję posła na dwór cesarza pełnił kilkakrotnie znany już nam Otton z Bambergu, który po przybyciu Judyty do Polski objął w jej otoczeniu stanowisko kapelana. Najbliższym powiernikiem księżnej był wojewoda Sieciech, dążący do umocnienia władzy centralnej. Judyta wywierała duży wpływ na bezwolnego męża i zmusiła Hermana do wysłania jego najstarszego syna Zbigniewa do klasztoru. Zmarła po 1092 r., zapewne na początku XII w. Datę dzienną jej śmierci, 14 III, odnotowały cztery niemieckie nekrologi. Brak podobnych not w polskich źródłach pozwala przypuszczać, że Judyta po śmierci Władysława Hermana opuściła Polskę i zmarła w Niemczech. Przypisuje się jej liczne darowizny na rzecz instytucji kościelnych (klasztoru w Tyńcu, kapituły krakowskiej). Odegrała także ważną role w rozwoju kultury, Sprowadzała do Polski manuskrypty wykonane w Niemczech (być może jednym z nich był zachowany do dziś Kodeks emmeramski).

Autor hasła:

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców polskich (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.

Nasze publikacje o Judycie Marii: