Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Henryk II Święty (król Niemiec 1002–1024, święty cesarz rzymski 1014–1024)

Henryk II z żoną.

fot.domena publiczna Henryk II z żoną.

Henryk II Święty (ur. 6 V 973, zm. 13 VII 1024) – król Niemiec od 1002 roku i cesarz, święty. Syn Henryka Kłótnika i Giseli Burgundzkiej. Ożeniony z Kunegundą, córką króla Danii Kanuta Wielkiego. Bezdzietny. Pochowany w Bambergu.

Otton II przeznaczył Henryka do kariery duchownej, aby w ten sposób wyłączyć go z udziału we władzy przy ojcu. Wychowanie i wykształcenie pobierał w Hildesheim i w Regensburgu, gdzie zapoznał się z duchem reformy monastycyzmu promieniującej z klasztorów w Cluny i Gorze. W 995 roku objął po ojcu księstwo Bawarii jako Henryk IV. Po bezpotomnej śmierci Ottona III, jako jego najbliższy krewny z linii męskiej został wybrany – nie bez oporów – na króla Niemiec.

Pierwszym jego zadaniem było uspokojenie granicy wschodniej, gdzie Bolesław Chrobry w 1002 roku zajął Miśnię, a w 1003 roku wkroczył do Czech. W tym celu Henryk II sprzymierzył się w 1003 roku z pogańskimi Wieletami przeciwko księciu polskiemu, co wytykali mu już współcześni. Nie otrzymując jednak spodziewanego wsparcia od Wieletów, i przy niechęci Sasów do wojny z chrześcijańskim Bolesławem, musiał zawierać trzykrotnie pokój: w Poznaniu w 1005 roku, w Merseburgu w 1013 roku i w Budziszynie w 1018 roku; na mocy ostatniego z tych traktatów Bolesław ostatecznie otrzymał Milsko i Łużyce.

Na zachodzie Henryk musiał odeprzeć zakusy terytorialne hrabiego Flandrii Baldwina IV. Doniosłym aktem dla dziejów Niemiec było zapewnienie przez Henryka II praw do dziedziczenia po bezdzietnym królu Burgundii, bracie jego matki, Rudolfie III Welfie. Henryk trzykrotnie wyprawiał się do Włoch. W 1004 roku koronował się w Pawii na króla Longobardów, jednak nie pokonał hrabiego Arduina z Ivrei (zm. 1015), który tuż po śmierci Ottona III w 1002 roku przyjął koronę w Pawii.

W 1013 roku wyprawił się po raz drugi do Włoch, gdzie on i jego małżonka Kunigunda otrzymali (1014) koronę cesarską z rąk Benedykta VIII. Trzecia wyprawa (1021–1022) miała na celu zabezpieczenie posiadłości papieskich w południowych Włoszech, zagrożonych ekspansją bizantyńską. Na synodzie w Pawii, zwołanym przez cesarza i papieża, uchwalono zaostrzenie celibatu duchowieństwa, aby uchronić majątek Kościoła przed roszczeniami spadkobierców.

Polityka wewnętrzna Henryka opierała się na ścisłym współdziałaniu z Kościołem, zwłaszcza z episkopatem. Za jego panowania reforma życia monastycznego w Niemczech nabrała szerokiego rozmachu. W 1004 roku restytuował biskupstwo w Merseburgu, a w 1007 roku założył biskupstwo w Bambergu, który stał się głównym ośrodkiem władzy za jego rządów. Henryk został kanonizowany przez Eugeniusza III w 1146 roku, a jego małżonka przez Innocentego III w 1200 roku. Na Henryku II skończyła się męska linia Liudolfingów.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.