Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Henryk I Ptasznik (król Niemiec 919–936)

Wizerunek Henryka z anonimowej kroniki.

fot.domena publiczna Wizerunek Henryka z anonimowej kroniki.

Henryk I Ptasznik (ur. ok. 876, zm. 2 VII 936 w Memleben nad Unstrutą) – król Niemiec od 919 roku. Syn saskiego księcia Ottona Dostojnego z rodu Liudolfingów. Miał synów Henryka I, księcia Bawarii, oraz Ottona I Wielkiego. Pochowany w Quedlinburgu.

Po śmierci ojca (912) objął władzę książęcą w Saksonii, wbrew woli Konrada I, jednak w 918 roku desygnacja tego władcy zapewniła mu wybór w 919 roku na króla niemieckiego. Rezygnacja Henryka z kościelnej ceremonii koronacji była zasygnalizowaniem odcięcia się od polityki obu jego poprzedników, Ludwika Dziecię i Konrada I, skierowanej przeciw władzy książąt plemiennych (herzogów).

Początkowo jego władza opierała się głównie na plemiennym związku sasko-frankońskim. Szybko zhołdował Szwabię, a w 921 roku zmusił Arnulfa z Bawarii, wyniesionego w 919 roku na tron Bawarii, do rezygnacji z korony, zostawiając mu swobodę polityczną. W 925 roku opanował Lotaryngię. Troszcząc się o interesy dynastii i Saksonii, odnosił sukcesy w walce z Duńczykami i Słowianami połabskimi.

Nie udało mu się podporządkować Czech, które przez niemal całe stulecie pozostawały w przyjaznych stosunkach z państwem niemieckim. Po początkowych porażkach w walce z Węgrami udało mu się uzyskać rozejm dziewięcioletni, który wykorzystał na wzmocnienie systemu grodów obronnych i utworzenie jazdy – formacji wcześniej Sasom nie znanej, a koniecznej w walce z koczowniczymi Węgrami. Efektem tego było zwycięstwo w bitwie nad Unstrutą w 933 roku.

W 929 roku Henryk, porządkując sprawy związane z dziedziczeniem po nim władzy, desygnował najstarszego syna Ottona na jedynego następcę. Było to zerwanie z frankijsko-karolińską tradycją nadziałów dynastycznych dla synów. Aby wprowadzić Ottona w rodzinę królów, ożenił go w 930 roku z córką króla Anglii Edwarda, Edgitą. Pod koniec życia planował podobno, przerwaną przez śmierć, wyprawę do Rzymu po koronę cesarską. Zasługą giętkiej polityki Henryka jest zapobieżenie rozpadowi państwa wschodniofrankijskiego na księstwa plemienne i wewnętrzna konsolidacja państwa. Stworzone zostały tym samym podstawy przyszłej świetności Niemiec pod panowaniem Ottonów.

Autor hasła:

Dariusz A. Sikorski – doktor habilitowany, profesor UAM. Mediewista specjalizujący się we wczesnych dziejach Polski, a zwłaszcza historii Kościoła i religii. Autor prac Kościół w Polsce za Mieszka I i Bolesława Chrobrego, Wczesnopiastowska architektura sakralna czy Początki Kościoła w Polsce, a także popularnonaukowej książki Religie dawnych Słowian. Współautor „Słownika władców średniowiecznej Europy”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.