Dżanibek (ur.?, zm. 1357) – chan Złotej Ordy w latach 1342–1357. Syn Uzbeka. Objął władzę po krótkim panowaniu brata Tinibeka (1341–1342), ustanowionego przez Uzbeka chanem Białej Ordy (Chorezm), którego kazał zamordować.

Idealizowany w literaturze jako ostatni chan utrzymujący Świetność Złotej Ordy. W latach 1346–1344 wielka epidemia dżumy wyniszczyła większość ludności miast Powołża i Krymu, będących źródłem bogactwa i potęgi Ordy. W 1356 roku Dżanibek zajął Azerbejdżan z Tebrizem. Orda jednak poniosła straty głównie na Rusi, gdzie rozwijał się podbój przez Litwę Olgierda.

Zamordowany został przez syna Berdibeka. Śmierć Dżanibeka jest datą graniczną dziejów Złotej Ordy. Berdibek (1257–1359), który dążąc do jedynowładztwa, miał wymordować swoich dwunastu braci, został zabity przez Kulpę (1359–1360), a ten przez Newruza (1360).

Autor hasła:

Krzysztof Pietkiewicz – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu publikacji, poświęconych m. in. historii Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.