fot.Josef Kriehuber /domena publiczna Litografia przedstawiająca Bélę I.
Béla I Benin (ur. ok. 1020, zm. VII/VIII 1063 w Wieselburgu) – król węgierski w latach 1060–1063 z dynastii Arpadów. Według Szymona z Kezy jego ojcem był Władysław Łysy, bardziej wiarygodne są jednak przekazy roczników ałtajskich, które wywodzą go od Vasula. Ożeniony z nieznaną z imienia (imię Adelajda jest tylko domysłem) córką Mieszka II; do ślubu doszło najpewniej w latach 1043–1045. Z tego małżeństwa urodziło się sześcioro dzieci: Gejza i Władysław, obaj przyszli na świat jeszcze w Polsce, tj. przed 1048 rokiem, oraz Lambert, Zofia, Helena i córka nieznanego imienia. Pochowany w klasztorze Szekszárd.
Béla wraz z braćmi Andrzejem i Lewentą musiał uchodzić z kraju w wyniku nieudanego buntu przeciw decyzji Stefana I w sprawie następstwa tronu. Odrzucono hipotezę, że nastąpiło to zaraz po śmierci Emeryka, tzn. w 1031 roku. Ucieczka synów Vasula miała miejsce dopiero w latach 1035–1038, Béla mógł więc przybyć na dwór Kazimierza Odnowiciela. Stało się to dopiero ok. 1040 roku, najpewniej zaś dopiero w 1043 roku; wcześniej Béla przebywał z braćmi w Czechach. Najprawdopodobniej także to nie Béla otrzymał w 1042 roku część Węgier po interwencji Henryka III, ale Andrzej I.
Béla wraz z rodziną przybył na Węgry, wezwany przez Andrzeja I. Trudno dociec, czy stało się to już w 1048 roku, czy dopiero ok. 1050 roku. Od brata otrzymał we władanie trzecią część królestwa i gwarancję następstwa tronu. Układ ten został jednak zmieniony w 1053 roku, gdy Andrzejowi urodził się syn Salomon, którego już w 1058 roku ożeniono z siostrą Henryka IV, przygotowując dla niego następstwo tronu. Przeciw tej decyzji wystąpiła część możnych, popierających Bélę, ten zaś zagrożony utratą dzielnicy, udał się na przełomie 1058/59 lub 1059/60 roku do Polski, gdzie szukał wsparcia u Bolesława Śmiałego.
Podjęta przy pomocy polskiej wyprawa na Węgry przyniosła powodzenie, Andrzej został pokonany w bitwie pod Mosony i od odniesionych ran zmarł w niewoli u brata pod koniec 1060 roku. Béla mógł się koronować 6 grudnia 1060 roku.
Sojusz polsko-węgierski wywołał zaniepokojenie na dworze cesarskim, chcąc więc uspokoić sytuację, Béla podjął kroki pojednawcze. Uwolnił jeńców niemieckich bez okupu i zaręczył swą córkę Zofię z margrabią saskim. W obliczu interwencyjnej wyprawy niemieckiej miał nawet proponować zwrot tronu Salomonowi, godząc się na zwrócenie mu dawnego księstwa, które otrzymał kiedyś od Andrzeja I. Cesarz nie zareagował jednak na gesty Béli, gdyż w 1063 roku wyruszyła wielka wyprawa niemiecka pod wodzą Ottona von Northeima w celu przywrócenia tronu Salomonowi. Béla zmarł przed decydującą bitwą, a jego syn Gejza udał się do Polski.
Za panowania Béli doszło na Węgrzech do wybuchu nowego buntu pogańskiego, który król zdołał stłumić, ale kosztem osłabienia państwa. W kronikach węgierskich Béla występuje z przydomkiem „Benin”, który J. Dowiat uważa za jego drugie imię chrześcijańskie, wzięte od św. Benigna z Dijon, G. Labuda natomiast przypuszcza, że oznaczał on „chromy”, „sparaliżowany” (bena).
Literatura: J. Dowiat, Béla I węgierski w Polsce (1031/32–1048), „Przegląd Historyczny” 56 (1965).