Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Batu Sain-chan (chan Złotej Ordy 1227–1256)

Atak wojsk Batu na Suzdal.

fot.domena publiczna Atak wojsk Batu na Suzdal.

Batu Sain-chan (ur.?, zm. 1256) – drugi syn Dżoczi (najstarszy syn Czyngis-chana, zarządzał syberyjską i europejską częścią państwa mongolskiego), po śmierci ojca w 1227 roku stanął na czele jego ułusu. Żonaty z Barakczin-chatun, miał synów: Sartaka, rządzącego w latach 1256–1257, Ułagczi, podawanego też za syna Sartaka (zm. 1257), i Tutukana.

Dżoczi, oskarżany przez młodszych synów Czyngis-chana o nieprawe pochodzenie, został odsunięty od następstwa tronu, co powodowało, że jego ułus trzymał się nieco z boku spraw imperium Czyngis-chana. Dotyczyło to także Batu, który zabiegał o samodzielność swojego ułusu, a w 1236 roku podbił step połowiecki (Kipczak) i państwo Bułgarów nadwołżańskich.

W 1238 roku rozbił księstwa riazańskie i włodzimierskie. W 1240 roku, po zdobyciu Kijowa, na czele wojsk całego imperium rozpoczął wielka wyprawę na zachód. Główne siły skierował na Węgry, a dla zabezpieczenia się przed atakiem z północy część wojsk mongolskich uderzyła na Polskę. Prawie równocześnie wojska mongolskie odniosły w kwietniu 1241 roku zwycięstwa pod Legnicą i Mohi. Orda zatrzymała się na nizinie węgierskiej i podjęła uderzenie na Dalmację, osiągając brzeg Adriatyku.

Na skutek rozdźwięków w dowództwie i walki o następstwo po zmarłym wielkim chanie Ugedeju, Batu wycofał się nad Wołgę. Założył stolicę nad dolną Wołgą nieopodal Astrachania – Saraj Batu. Stąd panował nad wielkim stepem kipczackim i sąsiadującymi z nim krajami. W Europie jego państwo nazwano Złotą Ordą; obejmowało ono Europę Wschodnią, Syberię Zachodnią, okolice Morza Kaspijskiego po granice Persji i Morza Aralskiego w Azji. Osobiście nie uczestniczył w walkach o tron w Mongolii, zadowalając się tytułem „starszego rodu”.

Po śmierci Batu, chan Möngke zatwierdził na tronie Złotej Ordy jego syna Sartaka, który rządził kilka miesięcy i zmarł otruty przez brata Batu, Berke. Sartak reprezentował tradycje mongolską i wyznawał nestorianizm (sekta chrześcijańska), gdy większość wojska Złotej Ordy, wciągniętej w mongolski system dziesiętny, tworzyły podbite ludy tureckie wyznające islam. Ich rzecznikiem był Berke, który doprowadził do całkowitego uniezależnienia Złotej Ordy od Mongolii.

Autor hasła:

Krzysztof Pietkiewicz – profesor doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii Europy Wschodniej, związany z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor wielu publikacji, poświęconych m. in. historii Litwy i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Współautor „Słownika władców Europ średniowiecznej” oraz „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. Słownik władców Europy średniowiecznej (Wydawnictwo Poznańskie 2005) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.