Anna Cylejska, Cyllejska (ur. ok. 1381, zm. 21 maja 1416) – królowa Polski, druga żona Władysława II Jagiełły, córka Wilhelma, hrabiego Cylli (Cilly), i Anny, córki Kazimierza III Wielkiego. Po śmierci ojca (w 1392 roku) i powtórnym zamążpójściu matki (w 1394 roku) znalazła się pod opieką stryja, hrabiego cyllejskiego Hermana II. W Cylli, hrabstwie leżącym w Styrii w pobliżu granicy węgierskiej i podlegającym bezpośrednio cesarzowi, mieszkała do 1401 roku.

W lipcu 1401 roku przybyła do Polski, aby poślubić Władysława II Jagiełłę. Związek małżeński miał polityczny charakter, służył podtrzymaniu zachwianego po śmierci królowej Jadwigi tronu Jagiełły i umocnieniu jego praw do korony polskiej. Król, zrażony jej brzydotą, chciał w pierwszej chwili zaniechać małżeństwa. Ostatecznie ślub z Jagiełłą nastąpił 29 stycznia 1402 roku w Krakowie po 7 miesiącach zwłoki, a jej koronacja 23 lutego 1403 roku na Wawelu.

Królowa towarzyszyła często mężowi w jego podróżach. Była z nim dwukrotnie na Litwie oraz na zjeździe z królem Niemiec i Węgier Zygmuntem Luksemburskim w Lubowli w 1412 roku. Pośredniczyła w kontaktach z dworem luksemburskim, ponieważ jej kuzynka Barbara, córka Hermana II, hrabiego cyllejskiego, była od 1408 roku żoną Zygmunta Luksemburskiego. Pomimo związków rodzinnych z niemieckimi rodami panującymi była zdecydowanie antykrzyżacka.

W 1408 roku oskarżono Annę o przygody miłosne z rycerzami: Jakubem z Kobylan i Mikołajem Chrząstowskim. Z kolei w 1411 roku posądzono Mikołaja z Kurowa, arcybiskupa gnieźnieńskiego, o zamiar jej uwiedzenia. Być może wydarzenia te sprowokowała sama królowa, aby stać się bardziej interesującą dla męża.

Zmarła po kilkumiesięcznej chorobie w Krakowie; pochowana została w katedrze wawelskiej. Urodziła Władysławowi Jagielle jedynie córkę Jadwigę (1408–1431), zaręczoną w 1421 roku z margrabią brandenburskim Fryderykiem.

Autor hasła:

Andrzej Kamieński – doktor habilitowany, historyk specjalizujący się w historii nowożytnej, związany z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk. Autor wielu publikacji poświęconych m. in. dynastii Hohenzollernów. Współautor „Słownika władców Europy średniowiecznej”, „Słownika władców Europy nowożytnej i najnowszej” oraz „Słownika władców polskich”.

Źródło:

Powyższe hasło ukazało się pierwotnie w publikacji książkowej pt. „Słownik władców polskich” (Wydawnictwo Poznańskie 1999) pod redakcją Józefa Dobosza, przygotowanej przez historyków związanych z Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu i z Polską Akademią Nauk.