Twoja Historia

Portal dla tych, którzy wierzą, że przeszłość ma znaczenie. I że historia to sztuka dyskusji, a nie propagandy.

Marcin Szymaniak

Marcin Szymaniak

Autor niezależny, stały współpracownik „Focusa Historia”; publikuje też w innych pismach historycznych. Wcześniej przez kilkanaście lat dziennikarz „Życia Warszawy” i „Rzeczpospolitej”, gdzie zajmował się m.in. „wojną z terroryzmem” i konfliktami w Iraku i Afganistanie. Nominowany do nagrody Grand Press w 2006 r. Autor książki "Fighterzy. Najlepsi polscy wojownicy".

Najnowsze publikacje:

W dwudziestoleciu międzywojennym wielu Polaków wyznawało poglądy antysemickie. Wydawano nawet specjalne czasopisma, takie jak „Polska dla Polaków: pismo walczące z żydokomuną w interesie narodu polskiego”.

Dwudziestolecie międzywojenne | 12.08.2019

Jak silny był antysemityzm Polaków w dwudziestoleciu międzywojennym?

Kiedy ogłoszono, że wybory prezydenckie wygrał Narutowicz, w szeregach prawicy zawrzało. Narodowcy nawoływali do bojkotu polityka, wychwalali faszyzm i ostrzegali przed wydaniem Polski „na żer międzynarodowego, żydowsko-masońskiego mocarstwa anonimowego”. W jakim stopniu byli przy tym antysemitami?

Gomułka nawet nie zdawał sobie sprawy, że w lipcu 1959 roku niemal padł ofiarą zamachu (na zdj. z Breżniewem w 1967 roku).

Powojnie | 11.08.2019

Dwie pieczenie na jednym ogniu. Jak mało brakowało, by w tym zamachu zginął i Chruszczow, i Gomułka?

Gdy na czele PZPR stanął Gomułka, partyjna wierchuszka „bratniego narodu” kręciła nosem. Władze ZSRR bały się reform nowego pierwszego sekretarza. Niesłusznie. Prawdziwe zagrożenie nadeszło z innej strony. Spiskowcy za jednym zamachem postanowili bowiem pozbyć się polskiego i rosyjskiego...

Przed wybuchem I wojny światowej Piłsudski działał w ruchu oporu i zajmował się organizowaniem zamachów terrorystycznych.

XIX wiek | 10.08.2019

Marszałek – terrorysta? Ile osób zabił Józef Piłsudski w zamachach, które organizował w młodości?

„Przygodę” z terroryzmem Piłsudski – za sprawą brata – zaczął już jako nastolatek. Zanim Europą wstrząsnęły pierwsze strzały Wielkiej Wojny, zdążył założyć partyjną bojówkę i zorganizować serię zamachów. Ile ludzi miał na sumieniu?

Hryniewiecki przeszedł do historii dzięki temu, że zamordował cara Aleksandra II.

XIX wiek | 07.08.2019

Polak, który zabił cara. Kim był Ignacy Hryniewiecki, pierwszy polski terrorysta?

Miał 26 lat, gdy oddał życie za sprawę, o której słuszności był święcie przekonany. Na kartach historii zapisał się jako zamachowiec, morderca cara Aleksandra II. Pod wieloma względami różnił się jednak od współczesnych zamachowców samobójców. Kim był Ignacy...

W 1610 roku w zamachu zginął francuski król Henryk IV (na il.). Trzeba jednak było próby zabójstwa na Zygmuncie III Wazie, by w Polsce zwrócono uwagę na kwestię bezpieczeństwa władcy.

Nowożytność | 20.07.2019

Dlaczego w XVII wieku wprowadzono w Polsce prawo antyczekanowe?

Próba zamachu na Zygmunta III Wazę 15 listopada 1620 roku wstrząsnęła polskim społeczeństwem. Nagle palącą kwestią stało się zapewnienie królowi bezpieczeństwa – a przy okazji powstrzymanie zalewającej kraj fali zbrodni. Jak zamierzano tego dokonać?

Czy Gabriel Narutowicz zginął z powodu szaleństwa Niewiadomskiego? A może padł ofiarą politycznej nagonki?

Dwudziestolecie międzywojenne | 10.07.2019

Zamach na Narutowicza. Dlaczego pierwszy polski prezydent musiał zginąć?

Gabriel Narutowicz był prezydentem zaledwie przez kilka dni. Ten nastawiony ugodowo i niezaangażowany w partyjne przepychanki polityk teoretycznie nikomu nie zawadzał. Mimo to zginął z ręki radykalnego nacjonalisty, malarza Eligiusza Niewiadomskiego. Dlaczego doszło do tej tragedii?

Wykształcony malarz, wykładowca historii sztuki Eligiusz Niewiadomski okazał się bezlitosnym mordercą. Jednak pierwotnie wcale nie planował zabić Narutowicza.

Dwudziestolecie międzywojenne | 06.07.2019

Eligiusz Niewiadomski. Kogo TAK NAPRAWDĘ chciał zamordować zabójca Narutowicza?

Śmierć Gabriela Narutowicza była dla Polaków wstrząsem. Ale jeszcze większy szok spowodował jego zabójca, kiedy wyznał, że strzały pierwotnie były przeznaczone dla kogoś innego! Kto zatem faktycznie miał zginąć od kul, które zabiły pierwszego polskiego prezydenta?

Jagiełło ożenił się z Anną Cylejską po śmierci Jadwigi.

Średniowiecze | 01.07.2019

Dlaczego Jagiełło puścił wolno kochanka Anny Cylejskiej?

Małżeństwo Władysława Jagiełły i Anny Cylejskiej nie było – delikatnie rzecz ujmując – zbyt udane. Kiedy jednak zarzucono królowej niewierność, wydawało się, że urażony monarcha zareaguje gwałtownie, zwłaszcza, że zdrada stawiała pod znakiem zapytania pochodzenie jego córki. Właściwie...

Śmierć Leszka Białego.

Średniowiecze | 22.06.2019

Wrogowie urządzili mu w Gąsawie krwawą łaźnię. Dlaczego Leszek Biały został zamordowany?

Uwikłany w konflikt między Władysławem Laskonogim a jego bratankiem Leszek Biały zapewne nie przypuszczał, jaką cenę przyjdzie mu za to zapłacić. Zabójcy dopadli go podczas zjazdu w Gąsawie w… łaźni. Jego śmierć wstrząsnęła krajem. Ale dlaczego w ogóle...

W średniowiecznej Polsce porwania były na porządku dziennym – a śląscy Piastowie byli w nich wręcz mistrzami.

Średniowiecze | 17.06.2019

Dlaczego Henryk głogowski kazał zamknąć swojego kuzyna Henryka Brzuchatego w skrzyni?

Piastowscy książęta na Śląsku, gdy przychodziło do walki o władzę, nie mieli litości. Nie zważając na łączące ich więzy krwi, brutalnie pozbywali się konkurentów. Henryk Brzuchaty, pan legnicki, przekonał się o tym szczególnie boleśnie…

Wrogość Ukraińców w stosunku do Piłsudskiego nieustannie narastała od 1918 roku (na zdj. Piłsudski podczas przeglądu oddziałów w Mińsku w 1919 roku).

Dwudziestolecie międzywojenne | 11.06.2019

Dlaczego w 1921 roku Ukraińcy chcieli zamordować Józefa Piłsudskiego?

Po I wojnie światowej większość Polaków kochała Piłsudskiego. Tego samego nie można było powiedzieć o Ukraińcach, którzy za główny cel wyznaczyli sobie… zabicie Marszałka. 25 września 1921 roku przeprowadzili nieudany zamach na Ziuka. Ale za co tak bardzo...

Gdy Aleksander II wstąpił na tron, wśród jego poddanych zapanował entuzjazm. Ale czy faktycznie był tak liberalny, jak powszechnie uważano?

XIX wiek | 05.06.2019

Na ile „liberalny” był faktycznie car Aleksander II Romanow?

Gdy w 1855 roku na tronie zasiadł Aleksander II, Rosja przestała być „żandarmem Europy”. Nowy władca zapoczątkował szereg reform, a chłopi nazywali go oswobodzicielem. Z drugiej strony w historii Polski zapisał się jako despota – i z tego...

Przemysł II zapłacił najwyższą cenę za zdobycie władzy.

Średniowiecze | 02.06.2019

Krwawy wyścig o władzę w Polsce między Przemysłem II a Wacławem II

23 czerwca 1290 roku Probus zmarł, nie pozostawiając następcy. Koncepcja odbudowy Polski opartej na Śląsku nie doszła do skutku. Okazało się jednak, że Henryk przekazał Małopolskę… swemu konkurentowi Przemysłowi! Zapewne nie przypuszczał, że jego testament sprowokuje krwawą polsko-czeską...

Tak jak święty Hipolit (na ilustracji) Piekarski został rozerwany przez konie.

Nowożytność | 27.05.2019

Jaka kara spotkała Michała Piekarskiego za zamach na Zygmunta III Wazę?

15 listopada 1620 roku sandomierski szlachcic, Michał Piekarski, porwał się z czekanem na króla Zygmunta III Wazę. Próba zamachu się nie powiodła, a niedoszły zabójca został schwytany. Gdyby wiedział, jaka kara go czeka, być może dwa razy zastanowiłby...

Wizerunek rannego polskiego króla budził poruszenie w całej Europie, a Stanisław August skrzętnie to wykorzystywał.

Nowożytność | 18.05.2019

Mistrz propagandy w XVIII wieku. Jak Stanisław August Poniatowski obrócił próbę porwania na własną korzyść?

3 listopada 1771 roku konfederaci porwali Stanisława Augusta Poniatowskiego. Sprytny król zdołał jednak przeciągnąć sprawców na swoją stronę i już następnego dnia odzyskał wolność. Wkrótce też zaczął wykorzystywać nieudany zamach dla własnych celów. Co na tym zyskał?

Gdy Gomułka został pierwszym sekretarzem partii, w Polsce zapanowała „gomułkomania”.

Powojnie | 10.05.2019

Dlaczego Polacy (przynajmniej na początku) kochali Władysława Gomułkę?

Gdy w 1956 roku ogłoszono, że Bieruta na stanowisku pierwszego sekretarza PZPR zastąpi Władysław Gomułka, Polskę opanowała prawdziwa „gomułkomania”. Na wiecach poparcia tłumy skandowały jego imię. Skąd brała się wśród Polaków tak ogromna popularność tego – było nie...

Stanisław August Poniatowski od początku swoich rządów był w ekstremalnie trudnej sytuacji.

Nowożytność | 22.04.2019

Czy Stanisław August Poniatowski w ogóle miał szansę zreformować Polskę?

Stanisław August Poniatowski przeszedł do historii jako nieudacznik, który pozwolił na rozgrabienie Polski. Część badaczy uważa jednak, że miał po prostu pecha, bo przyszło mu rządzić „barbarzyńskim” państwem znajdującym się na skraju upadku. Czy król Staś w ogóle...

Zdaniem niektórych w 1949 roku prawdziwy Bierut od dawna już nie żył. W jego miejsce podstawiono sobowtóra.

Powojnie | 06.04.2019

Czy Bolesław Bierut miał sobowtóra?

Przez lata partyjni oficjele śledzili każdy krok Bolesława Bieruta. I to nie tylko dlatego, że był bliskim współpracownikiem Stalina. Patrzyli mu na ręce, ponieważ szukali dowodów na to, iż prezydent w rzeczywistości jest… sobowtórem! Ale co w takim...

Zwycięstwo nad Bugiem otwarło Chrobremu drogę do zdobycia Kijowa. Na ilustracji rysunek Jana Ksawerego Koźmińskiego "Bolesław Chrobry pod Kijowem"

Średniowiecze | 08.01.2019

Bitwa nad Bugiem w 1018 roku. Wielki triumf Bolesława Chrobrego, dzięki któremu zdobył Kijów

Rusini grozili Bolesławowi Chrobremu, że przekłują mu włóczniami jego wielki brzuch. Stało się jednak inaczej: w bitwie nad Bugiem to polskie włócznie były górą.

Szarżująca pod Kircholmem husaria. Fragment obrazu Wojciecha Kossaka.

Nowożytność | 21.08.2018

Cios husarskiej pięści. Triumfalne uderzenie polskiej kawalerii w bitwie pod Kircholmem

    Błyskawiczne rozgromienie trzykrotnie liczniejszego przeciwnika pod Kircholmem było jednym z najbardziej spektakularnych sukcesów militarnych w polskich dziejach. O zwycięstwie zadecydowały piorunujące szarże husarii.

Król Jerzy VI pozdrawia uczestników Parady Zwycięstwa. Zabrakło wśród nich Polaków.

Druga wojna światowa | 08.06.2017

Do diabła z wami, Polacy. Czy Anglicy naprawdę nie zaprosili naszych żołnierzy na Paradę Zwycięstwa?

Jedno jest pewne. Na londyńskich obchodach pierwszej rocznicy zwycięstwa nad Hitlerem Polaków zabrakło. Do dzisiaj można spotkać się z przekonaniem, że nie zostali oni zaproszeni przez niewdzięcznych Brytyjczyków. Czy to kolejny przypadek historycznego mitotwórstwa?

Czy wystarczająco doceniamy naszych bohaterów?

Druga wojna światowa | 27.04.2017

Czy w Polsce bohaterami zostają tylko ludzie politycznie umocowani?

„Będę stał nieugięcie na straży władzy ludowej i pokoju w braterskim przymierzu z Armią Radziecką” – wyrecytował w 1957 r. najlepszy polski as myśliwski Stanisław Skalski, składając ślubowanie w armii Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Jeszcze niecały rok wcześniej siedział wycieńczony...

Druga wojna światowa | 03.04.2017

Wstydliwa polska specjalność. Dlaczego na potęgę produkujemy fałszywych bohaterów?

Czy Michaela Wittmanna, najlepszego asa pancernego w dziejach, zabił polski artylerzysta? Wielu internautów nie ma co do tego wątpliwości. Do książki o naszych mistrzach oręża ów heros jednak nie trafił.