fot.Niels Elgaard Larsen/CC BY-SA 3.0 Egzemplarz Enigmy znajdujący się w Warszawie.

Polscy bohaterowie, którzy złamali niemieckie szyfry, w czasie drugiej wojny światowej z narażeniem życia wywieźli ją na Wyspy Brytyjskie. Ich poświęcenie odchodzi jednak w niepamięć. Z powodu problemów finansowych słynna Enigma najprawdopodobniej trafi pod młotek.

Działający od siedemdziesięciu lat Instytut Piłsudskiego w Londynie, niezależna organizacja charytatywna powstała w 1947 roku, bez wsparcia finansowego zapewne zniknie, a jej bezcenne zbiory trafią na licytację.

W Instytucie Józefa Piłsudskiego złożono materiały archiwalne, publikacje i eksponaty muzealne dotyczące współczesnej historii Polski. Niewątpliwie najcenniejszym z nich jest unikatowa, zbudowana na polskim schemacie maszyna Enigma, wywieziona z Francji w 1940 roku przez Mariana Rejewskiego.

Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki, jeszcze przed wybuchem wojny odtworzyli system wewnętrznych połączeń Enigmy. W 1938 roku w ośrodku w Pyrach skonstruowali szereg urządzeń do szybkiego odczytywania niemieckich depesz, a także własną replikę Enigmy. To właśnie ta maszyna znajduje się w Instytucie Józefa Piłsudskiego… zapewne do czasu.

Niepewny los placówki

Anna Stefanicka, Sekretarz Generalna Instytutu, w rozmowie z polonijnym Radiem Star tłumaczyła, jak tragiczna jest sytuacja finansowa placówki: „Wykorzystaliśmy już wszystkie znane nam sposoby na to, jak pozyskać środki potrzebne do kontynuowania naszej misji. Jako organizacja charytatywna utrzymujemy się z darowizn, dotacji i składek członkowskich. Polscy emigranci wojenni, którzy bardzo mocno wspierali Instytut odchodzą, nie mamy wsparcia finansowego z Polski, a środki, które otrzymaliśmy z brytyjskich grantów powoli nam się kończą”.

fot.Kerim44, lic. CC BY 3.0 Bogatemu księgozbiorowi Instytutu Piłsudskiego także zagraża licytacja.

Pani Stefanicka przyznaje, że ze strony polskich władz, które często podkreślały znaczenie zbiorów placówki, Instytut nigdy nie otrzymał realnego wsparcia finansowego. Sekretarz Generalna apeluje w związku z tym o hojność prywatnych darczyńców, aby wygrać walkę o przetrwanie.

Instytut Piłsudskiego w Londynie jest kontynuacją przedwojennego Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski. Prowadzi działalność na rzecz promocji historii Polski, zarówno wśród Polonii, jak i Brytyjczyków. Upowszechnia wiedzę o polskim udziale w złamaniu kodu Enigmy. Do zadań Instytut należy też m.in. prowadzenie samodzielnych badań i organizacja wykładów. Na co dzień placówka zatrudnia trzech pracowników etatowych, okresowo przyjeżdżają archiwiści z Polski, a sporą pomoc oferują wolontariusze.

Wsparcie finansowe dla Instytutu można przekazać za pośrednictwem portalu GoFundMe.

Źródła informacji:

• Adriana C., Polska Enigma może trafić na licytację, londynek.net.
• Małgorzata Prochal, Polska Enigma może trafić na licytację. Instytut Józefa Piłsudskiego walczy o przetrwanie, Gazeta Krakowska.
• Marian Rejewski – pogromca Enigmy, Polskie Radio.